co drzewo pamięta
Drzewa – pomniki historii Warszawy stały się punktem wyjścia i źródłem inspiracji dla szeroko zakrojonych działań edukacyjnych, w ramach których dzieci ze szkół podstawowych poznały ich historię, znaczenie kulturowe i przyrodnicze oraz spróbowały swoich sił w praktykach artystycznych, związanych ze sztuką współczesną. W ramach programu dzieci poszerzyły wiedzę z zakresu historii i ekologii, przy jednoczesnym nabieraniu kompetencji w temacie edukacji wizualnej. Uczestnicy poznali artystów, dla których temat drzewa był głównym tematem działań oraz spróbowali swoich sił w różnych środkach wyrazu artystycznego: fotografia, land art, happening, instalacja artystyczna, praca intermedialna.
działania
Program został dostosowany do dwóch grup wiekowych: 6-12 lat oraz 13-15. W ramach projektu przeprowadziliśmy 6 spotkań, a jego finałem była profesjonalnie zorganizowana wystawa w przestrzeni ekspozycyjnej domu kultury. Spotkania odbywały się w cyklach co około 3 tygodnie (raz w miesiącu) w okresie maj – listopad 2020. Jeden warsztat obejmował dwie jednostki lekcyjne (2×45 minut).
Warsztaty o biologicznym znaczeniu drzewa
Nasze warsztaty korzystały z interaktywnych metod edukacyjnych. Uczniowie zdobywali wiedzę poprzez gry i zabawy, takie jak: budowanie mapy skojarzeń, tworzenie drzewa, któremu przypisywaliśmy różne symbole, układanek operujących hasłami i obrazami, a także ciekawych pomocy dydaktycznych, takich jak przekroje drzewa czy mikroskopowe zdjęcia tkanek. Zapewniliśmy aktywne poznawczo metody, dostosowane do sposobu percepcji uczestników. Inaczej konstruowaliśmy scenariusz dla młodszych grup, inaczej dla starszych.
Historyczne i kulturowe znaczenie drzew
Podczas drugiego spotkania opowiedzieliśmy o historycznym i kulturowym znaczeniu pomnika przyrody. Użyliśmy gier i zabaw, dzięki którym uczestnicy lokalizowali na mapie Warszawy najważniejsze zabytki przyrodnicze i poznawali najbardziej interesujące fakty z ich długiej historii. Nauczyliśmy się określać wiek drzew, rozwiązywaliśmy zagadki przyrodniczo-historyczne oraz zastanawialiśmy się, w jaki sposób możemy sporządzić życiorys drzewa.
W kolejnym etapie opowiedzieliśmy o artystach, dla których drzewo było źródłem inspiracji. Zaprezentowaliśmy sylwetki twórców i konkretne przykłady ich prac. Analizowaliśmy ich warsztat, rozkładając go na czynniki pierwsze. Dzieci poznawały przy tym różne środki wyrazu, tworzyliśmy słownik pojęć i wyjaśnialiśmy ich znaczenie.
Cyjanotypia i techniki negatywowe
Warsztaty fotograficzne dotyczyły fotografii analogowej. Opowiedzieliśmy o negatywie na podstawie prac Anety Grzeszykowskiej. Uczestnicy próbowali swoich sił w budowie kamery obscura i wywoływaniu negatywowych zdjęć. Ponadto wykonali cyjanotypie, używając do tego materiałów znalezionych wokół wybranego drzewa-pomnika. Była to atrakcyjna wizualnie metoda, która przybliżyła zasady negatywu i pozwoliła uwiecznić elementy znalezione w naturze w formie naświetlanego słońcem i wywoływanego wodą zdjęcia.
Intermedia – co to takiego?
Intermedia to metoda pracy polegającą na łączeniu bardziej i mniej tradycyjnych technik, takich jak: wideo, obraz, rzeźba, obiekt, dźwięk. Tworzyliśmy remiksy z wcześniej zarejestrowanych filmów i ścieżek dźwiękowych. Filmowaliśmy życie wokół drzew, nagrywaliśmy dźwięki w równej i nierównej pogodzie, a także rejestrowaliśmy szum wody cyrkulującej w pniach za pomocą stetoskopu. Nie zabrakło filmów mikroskopowych, a także bardziej tradycyjnych form, takich jak rzeźba, instalacja czy obraz.
Land Art
Land Art jest dziedziną sztuki, której środkiem wyrazu są działania w przestrzeni krajobrazu. Czerpaliśmy inspirację od różnych artystów i próbowaliśmy swoich sił w technikach landartowych.
Spotkanie z artystą / artystką
Ostatnie spotkanie poświęciliśmy twórcy, dla którego drzewo było ważnym tematem w praktykach artystycznych. Uczestnicy poznali działalność artystów takich jak Cecylia Malik (365 drzew), Mirosław Maszlanko, Paweł Althamer, Koji Komoji, Teresa Murak, Julita Wójcik i Jarosław Lustych. W każdej grupie przeprowadziliśmy spotkanie z wybranym twórcą, który opowiedział o swojej pracy i wspólnie z uczniami stworzył artystyczne podsumowanie programu.
Każda grupa wykonała projekt artystyczny we współpracy z edukatorami i artystami z naszej organizacji. Potrzebne materiały zostały sfinansowane w ramach projektu.
Wystawa
Sama wystawa była podsumowaniem prac i pretekstem do popularyzacji dziedzictwa kulturalno-przyrodniczego. Obok prac artystycznych uczestników przygotowaliśmy plansze i informacje o drzewach-pomnikach Warszawy, wzbogacając je o interaktywne gry i zabawy.
Program został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury oraz środków Urzędu m.st. Warszawy
